Amenore Nedir ve Nedenleri Nelerdir?

Amenore, doğurganlık çağındaki bir kadında adet görmeme durumunu tanımlamak için kullanılan ifadedir. Yumurtalıkların ve hipofiz bezinin geçici olarak çalışmaması sonucu adet dönemleri durur.

Amenorenin nedenlerini, kökeninde olabilecek sorunları, bu bozukluğun kadın doğurganlığını nasıl etkilediğini bu yazımızda sizin için araştırdık.

Amenore Nedir?

Amenore, doğurganlık çağına giren kadında adet görmeme durumuna verilen bir ifadedir. Kadınlar genellikle 23 ila 35 gün aralıklarla adet görürler. Bazı nedenlerden dolayı bu adet hiç görülmez veya aralıklı olarak görülür.

Amenore için basit bir tanım, menstrüasyonun olmamasıdır.

Çoğu durumda amenore varlığı, o ay boyunca yumurtlamanın gerçekleşmediğinin bir göstergesidir. Bu nedenle kısırlık ile ilişkilendirilebilir. Bununla birlikte, bu belirti her zaman bir patolojiden kaynaklanmaz.

Adet döngüsünün olmaması çocukluk, hamilelik, emzirme, perimenopoz ve menopoz gibi bazı fizyolojik durumlarda ortaya çıkabilir.

Amenore Türleri

Amenore kadınların adet görmeme zamanlarına ve problemin şiddetine göre türlere ayrılır.

Birincil amenore

Bir kadının ilk adet dönemini 16 yaşına kadar yaşamamış olmasıdır. Bu sorun, çok zayıf, atletik gençlerde daha sık görülür ve genellikle az görülen bir durumdur.

Bazı kızlarda ilk adet gecikmesi genetik hastalık veya yapısal problemlerden (anormal üreme organları) kaynaklanabilir.

İkincil amenore

Kadının ardı ardına üç veya daha fazla ay boyunca adet görmeyi bırakmasıdır. Bu durumda kadın daha öncesinde düzenli adet görüyor ve daha sonra görmemeye başlayabilir. Benzer şekilde kadın düzensiz adet görüyordur ve görmemeye başlayabilir.

Amenore Nedenleri

Amenore nedenleri kadından kadına farklılık gösterse de altında yatan sebepler genel olarak hormon kaynaklıdır.

Amenore genellikle hamilelik, emzirme veya normal kabul edilen menopoz sırasında olur. Çünkü bunlar progesteron ve östrojen hormonlarının seviyelerinde değişiklik olduğu dönemlerdir. Ancak adet görmeme, hormonal dengesizlikler, üreme sistemindeki değişiklikler veya alışkanlıklar nedeniyle yumurtlamanın engellenmesi sonucu da olabilir.

İkincil amenore nedenleri şunlar olabilir:

Yetersiz aktif tiroid: Yumurtlama sıklığını etkileyen ve hatta önleyebilen tiroid fonksiyon bozukluğu, onovülasyon bozukluğu;

Polikistik yumurtalıklar: Yumurtalıkların, foliküllerin düzgün olgunlaşmaması nedeniyle yüzeyin hemen altında çok sayıda küçük kist geliştirdiği kronik bir problemdir.

• Belirgin kilo kaybı;
• Çok yoğun egzersiz;
• Duygusal stres;
• Obezite;
• Prolaktin (kadın üreme hormonu) seviyesini artıran bazı ilaçlar ;
• Zayıf ve dengesiz beslenme;
• Yeme bozuklukları.

Hormonlar ve adet döngüsü

Adet döngüsü, hipofiz bezini (beynin tabanında bulunan bir bez) uyaran hipotalamus tarafından düzenlenir. Hipofiz bezi, dişi üreme döngüsünü düzenleyen iki hormon, lüteinize edici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılar.

LH ve FSH östrojen ve progesteron üretimini etkiler ve bu da âdet kanaması da dahil olmak üzere rahim zarında meydana gelen döngüsel değişiklikleri kontrol eder.

Kadının adet döngüsünün düzenli olması için hipotalamus, hipofiz, yumurtalıklar ve rahimin düzgün çalışıyor olması, serviks ve vajinanın normal anatomiye sahip olması gerekir.

Amenore Belirtileri

Belirtiler amenoreye neden olan soruna göre değişir. Örneğin hormonal dengesizlikler, aşağıdakilerle birlikte amenoreye neden olabilir:

• Aşırı vücut ve yüz kılları;
• Akne;
• Kalın ses;
• Libidoda değişiklik;
• Göğüslerden süt salgılanması;
• Sebepsiz kilo almak.
• Amenore teşhisi

3 ay üst üste adet görmediğinizde veya adet düzensizliği varsa doktor kontrolüne gidilmesi tavsiye edilir. Doktor kontrolünde kadının klinik öyküsü gözden geçirilecek, fizik ve jinekolojik muayene yapılacaktır.

Aşağıdaki hususları doktorunuza bildirmeniz gerekebilir:

• Son adet döneminin tarihi;
• Adet döngüsünün süresi;
• Cinsel aktivite;
• Kullanılan korunma yöntemleri;
• Beslenme alışkanlıkları;
• Kiloda ani değişiklikler varsa bu durum;
• Günlük gerçekleştirilen aktivite türü ve stres seviyeleri;
• Fiziksel egzersiz seviyesi;
• Düzenli ilaç kullanımı.

Amenoreyi önlemek için günlük beslenme ihtiyaçlarını karşılayan dengeli beslenin yanında aşağıdaki hususlara dikkat edin:

• Vücut ağırlığını ve kas tonunu korumak için orta derecede egzersiz yapın, aşırı değil;
• Fiziksel ve duygusal stresten kaçının;
• İş ve özel hayatı dengelemek;
• Aşırı alkol tüketiminden ve sigaradan kaçının.

Amenore Tedavisi

Amenore tedavisi nedene bağlıdır ve aşağıdaki seçenekler olabilir:

• Östrojen replasman tedavisi;
• Ekstra yumurtalık hormonlarının uygulanması (yumurtalıklar düzgün çalışmıyorsa);
• Cerrahi müdahale (neden yapısal bir sorundan kaynaklanıyorsa);
• Erken menopoz (40 yaşından önce menopoz);
• Histerektomi (rahmin ameliyatla alınması).

Sekonder Amenore Hamile Kalabilir Mi?

Artık amenorenin ne olduğunu, çeşitlerini ve nedenlerini bildiğimize göre, şu soruyu cevaplamanın zamanı geldi: Sekonder amenore hamile kalabilir mi? Cevap, bozukluğun türüne ve nedenine bağlı olacaktır.

Primer amenore durumunda, doğuştan gelen bir malformasyon nedeniyle meydana geldiğinde, hamile kalmak mümkündür. Yumurtlama normal olarak gerçekleşir, ancak kan dışarı atılmaz. Bu sorunun çözümü genellikle ameliyattır.

Öte yandan, birincil amenore, Turner sendromu gibi gonadal disgeneziden kaynaklandığında, doğal olarak hamile kalmak imkansızdır. Ancak bunu yardımlı üreme veya yumurta donasyonu ile hamile kalma imkânı vardır.

İlaç veya bazı predispozan faktörlerin neden olduğu sekonder amenorede, menstrüel döngüleri düzenlemek ve böylece hamile kalmayı sağlamak için nedeni ortadan kaldırmak yeterlidir. Öte yandan polikistik over sendromu veya tiroid bozuklukları nedeniyle sekonder amonerede ise hamile kalmak imkânsız olmasa da çok daha zordur. Yapmanız gereken sürekli tıbbi kontrol altında kalmak ve altta yatan patolojiyi tedavi etmektir.

Son olarak, amenore prolaktin üreten bir tümörün ürünü olduğunda, çeşitli faktörlerin dikkate alınması gerekir. Bu durumda, hamilelik ancak neden küçük bir tümör ise mümkün olacaktır. Ayrıca, ilgili tıbbi tedaviye yeterli kontrol ile başlanmalıdır.

Amenore ile hamile kalmak mümkün olabilir

Amenore varlığı her zaman kısırlığın bir göstergesi değildir. Gebe kalma biraz zor olsa da çoğu durumda sadece uygun tedavi ve periyodik tıbbi kontroller yeterli olacaktır.

Yumurtalıkların normal çalışması için hormonların düzeltilmesi, yumurtlamayı ve doğurganlığı düzeltebilir. Ayrıca Klomifen gibi doğal yoldan hamilelik için ilaç kullanımı da mümkündür. Bu yazımız ilginizi çekebilir: Klomen Kullanımında İkiz Gebelik

Ayrıca Turner sendromu gibi doğal yolla gebe kalmanın mümkün olmadığı hastalıklarda tüp bebek tedavi seçeneği her zaman vardır. Şu anda, tıbbi gelişmeler ve cerrahi seçenekler, daha önce çözülmesi imkânsız olan patolojilerin iyileştirmesini mümkün kılmaktadır.